فرض کنید به شما بگویند، زاینده رود از اصفهان نمی گذرد یا سیوسه پل در شهری غیر از اصفهان قرار دارد، احتمالا نه تنها به این حرف حتی شاید به عقل نقلکننده هم شک کنید. زاینده رود، سیوسه پل و.. برای ما هویت اصفهان را میسازد. کنار این کلمات با شنیدین کلمهی گز هم ذهن ناخودآگاهمان به سمت اصفهان میرود یا حنما نام گز بلداجی را شنیدهاید.
حالا بگذارید اولین شوک را به شما وارد کنیم!! اگر کسی به شما بگوید که بیشتر از نصف گزهای ایران در شهر بلداجی چهار محال و بختیاری، تهیه و تولید میشود، چه واکنشی خواهید داشت. احتمالا این جمله را محال میدانید و گز را فقط متعلق به اصفهان میدانید یا احتمالا تابحال فکر میکردید گز بلداجی متعلق به اصفهان است.
اما باید گفت، دیگر اصفهان شهر اول گز ایران نیست و پایتخت فعلی گز ایران، شهر بلداجی در استان چهارمحال و بختیاری است. اینکه چرا و چگونه این اتفاق افتاد، داستان طولانی و پیچیدهای دارد، اما امروزه گز بلداجی، به خاطر کیفیت بالا، مواد تشکیلدهندهی نادر گز بلداجی مثل گزانگبین کوهی در کلار بلداجی، طرز تهیهی متنوع و با کیفیتتر گز بلداجی و…تبدیل به مهترین شهر تولید گز در ایران شده است.
احتمالا گز بلداجی را از زمانی که به صورت گز لقمهای در پلاستیکهای ساده و کارتنهای مقوایی ارائه میشد، بیاد دارید. احتمالا کلمات گز فردوس بلداجی، گز اصلی بلداجی، گز سلطانی بلداجی یا گز طهماسبی بلداجی را به کررات شنیدهاید و فکر میکردید، این گز متعلق به شهر اصفهان است. اما از سال 1352 اقای غلامعلی سلطانی اولین کارگاه گز را در شهری به غیر از اصفهان، یعنی بلداجی تأسیس کرد.
امروزه بیش از صد کارگاه تولید گز در شهر بلداجی تاسیس شده است و شغل بیش از نیمی از شهر مردم بلداجی تولید و فروش گز است. گز بلداجی به یک برند جهانی شده و هم در کیفیت و هم ذر کمیت در در ایران بیرقیب است. ما درین مقاله تصمیم داریم، گز بلداجی را به اختصار معرفی کنیم و اولین کارگاه تولید گز بلداجی که امروزه یکی از بهترین و بزرگترین برندهای تولید گز در ایران است را معرفی کنیم، با ما همراه باشید.
بلداجی؛ پایتخت کنونی گز ایران
حدود ششصد تا هفتصد سال پیش نوعی حلوا موسوم به حلوای گز در شهر بلداجی تولید میشد. مادهی اصلی این حلوا، گزانگبین (گیاهی وحشی که خواستگاه ان در کوههای زاگرس به خصوص کلار است) بوده است، گز نام خود را از همین گیاه گرفته است.
در ورودی شهر بلداجی بالای قسمتی که در گذشته به چهاربازار معروف بوده است، گردنهای با نام گردنهی حلوایی وجود دارد. این گردنه مخصوص پخت این نوع حلوا بوده است. حلوایی سفید رنگ و شیرین که طعم گس داشت. این حلوا پایه و اساس گز بوده است.
به خاطر نزدیکی شهر بلداجی به منطقه اصفهان ( مسافتی بالغ بر 136 کیلومتر و زمانی 1.5) این حلوا کم کم در منطقهی اصفهان به خصوص گلپایگان و خوانسار هم گسترش مییابد. البته این حلوا با شکل امروزی گز بسیار متفاوت بوده است.
در طول چندین سال کم کم تغییراتی در شکل، نوع، شیرینی و نوع پخت این حلوا ایجاد میشود و در اوایل دورهی قاجاری تبدیل به شکل و شمایل گز امروزی میشود. این شیرینی کمکم به دربار راه پیدا میکند و حتی شیرینی محبوب ناصرالدین شاه بوده است.
با توجه به هنر و صنعت مردم اصفهان، گز و کارگاههای تولید گز در اصفهان هرروز بیشتر و بیشتر میشود. گز در طول چند قرن هم از نظر کیفیت و هم از نظر کمیت بهبود مییابد. همانطور که گفتیم منطقهی اصفهان و چهارمحال و بختیاری همسایهی یکدیگر هستند.
مردم شهر بلداجی به خاطر نزدیکی و همچنین رونق شهر اصفهان در کارگاههای گز اصفهان مشغول به کار بوده اند. تا اینکه اقای غلامعلی سلطانی تصمیم میگیرد، گز را به خاستگاه اصلی ان یعنی بلداجی برگرداند. اقای غلامعلی سلطانی در سال 1352 اولین کارگاه تولید گز در بلداجی را تأسیس میکند.
اولین تولید کنندهی گز
ایشان موسسه برند گز فردوس در استان چهارمحال و بختیاری شهرستان بلداجی، از ۱۷ سالگی کار تولید گز را در اصفهان شروع کردند و بعد از حاذق شدن در این صنعت تصمیم گرفتند، اولین کارگاه تولید گز در بلداجی را تأسیس کنند یا به نوعی حلوای گز را بعد از هفتصد سال به بلداجی برگردانند.
اقای سلطانی هدف خود را از این کار بی نیاز کردن استان چهارمحال و بختیاری از بازار های گز اصفهان و همچنین اشتغال زایی برای جوانان این منطقه دانسته است. البته انتقال صنعت گز از شهری چندمیلیونی با قدمت چندهزار سال به یک شهر کوچک چندهزار نفری که حتی از امکانات اولیه مثل اب، برق و گاز محروم بوده است. کاری غیرممکن بود.
اما ارادهی مردمان زاگرسنشین همچون کوههای زاگرس سربهفلک کشیده و شجاعتشان همچون زاگرس صعبالعبور است. حتی شهر بزرگ اصفهان به اراده و شجاعت همین مردم ساخته شده است.
اقای سلطانی توانست با کمترین امکانات گز فردوس را راهاندازی کند. در طول نیم قرن مردم بلداجی توانستند، علاوه بر کارگاه تولید گز، پایتخت تولید گز را نیز از اصفهان به بلداجی منتقل کنند.
گز فردوس؛ یک برند جهانی!!!
اولین تولیدکنندهی گز در بلداجی، سابقهی نیم قرن تولید گز، دریافت ستارهی طلایی و گواهینامهی خلاقیت در کیفیت از مجمع بینالمللی BID، کسب ستارهی طلایی کیفیت محصول در سالهای 2005 و 2007 از مجمع بینالمللی 100QC، کسب گواهینامهی کیفیت ISO9001، ISO22000 HACCP و OHSAS18001 همه از افتخارات گز فردوس است.
اقای سلطانی مؤسس گز فردوس در تمام این پنجاه سال با خلوص و نیت در خدمت، توانست حرفهی تولید گز را به مردمان بلداجی انتقال بدهد. اکنون بیش از 100 کارگاه تولید گز در بلداجی مستقر هستند و بیش از نیمی از مردم بلداجی در این حرفه مشغول هستند. جمعیت شهر بلداجی از دو یا سه هزار نفر به بیست هزار نفر گسترش پیدا کرد و شهر بلداجی رونق ابادانی یافته است.
گز فردوس در چه شهری قرار دارد؟
گز فردوس در شهر بلداجی در شهرستان بروجن استان چهارمحال و بختیاری قرار دارد. در شمال این شهر شهرکرد و فارسان و در شرق این شهر اصفهان قرار دارد. جاذبههای گردشگری امامزاده حمزهعلی، تالاب چغاخور و تالاب گندمان در نزدیک این شهر قرار دارند. نمایندگی گز بلداجی در خیابان بهشتی شهر بلداجی قرار دارد.
مواد تشکیل دهندهی گز فردوس بلداجی
گزانگبین
مهمترین و اصلیترین مادهی تشکیل دهندهی گز گزانگبین یا گون انگبین میباشد. انگبین نوعی مادهی خوراکی سفید رنگ با حالت نیمه جامد است، که به وسیلهی یک حشره روی گیاه گون یا خار انگبین ایجاد میشود. این حشرهی که پسیل نام دارد، شبیه به زنبور است، اما جثهای کوچکتر و ریزتر دارد. به گزانگبین صمغ درخت گز هم گفته میشود.
گزانگبین خاص کوههای کلا شهر بلداجی است. این مادهی باارزش از نظر قیمت و دارو توسط یک زنبور بسیار ریز در زمانهای مشخصی از سال تولید میشود. فصل تولید گزانگبین 15 شهریور تا اواخر ماه مهر میباشد. هنگامی که زنبور این ماده را تولید میکند باید از زمان غروب خورشید تا طلوع صبح جمعاوری شود، وگرنه توسط نور خورسید خاصیت خود را از دست میدهد. این ماده دلیل اصلی ناب بودن گزهای فردوس است. البته به دلیل گران و کمیاب بودن این ماده از بادکا استفاده میشود.
ترنگبین
دومین مادهی مهم تشکیل دهندهای که برند گز فردوس به صورت اختصاصی در گزهایش استفاده میکند، ترنگبین یا به عربی ترنجبین میباشد. ترنجبین نوعی مادهی قندی است که مانند شبنم یا صمغ روی گیاه حاج، خارشتر و یا خاربز به وجود میاید. این صمغ یا شیرابه گیاه به خاطر فعالیت برخی حشرات مثل شپشکها بر روی خارشتر ایجاد میشود. البته ایجاد شکافروی تن این گیاه هم باعث میشود این شیرابه به خارج تراوش می شود.
شورگز
سومین مادهای که گز فردوس در گزهای مخصوص خود استفاده میکند، شورگز است. شورگز همانطور که از اسمش پیدا است یکی از انواع درخت گز است که خراسان، کرمان و سیستان و بلوچستان یافت میشود با نام گز شاهی یا باهوگزا هم شناخته میشود. مادهی اصلی شورگز که برای گز استفاده میشود، تانن میباشد. در برگها یا اصطلاحا، گالهای درخت گز شاهی در حدود 43/36 درصد تانن، در پوست آن حدود 10 درصد و در چوب آن حدود 1 درصد تانن وجود دارد.
شیرخشت
یکی دیگر از ترکیبات مهمیکه گز فردوس برای طعم بینظیر گز خود ازان استفاده میکند شیرخشت است. این ماده هم مانند سایر مواد تشکیل دهنده نوعی صمغ یا ترشحات قندی گیاهان است. این نوع صمغ هم بر اثر فعالیت حشرات خاص به خود ایجاد میشود. گونهی گیاهی شیرخشت کوتوناستر نامیده میشود که از خانوادهی گل سرخ است.
سفیده تخم مرغ
سفیده تخم مرغ، بخش سفید رنگ تخم مرغ است که در داخل پوسته آن قرار دارد. این بخش حاوی پروتئین بالا و کمچربی است و باتوجه به ویژگیهای غذایی آن، معمولاً به عنوان یک منبع عالی پروتئین در تغذیه انسان مورد استفاده قرار میگیرد. همچنین، سفیدهتخم مرغ شامل ویتامین B12، ویتامین D و مواد معدنی مهمی مانند سدیم، پتاسیم و فسفر است. به طور کلی، سفیده تخم مرغ یک مادهغذایی سالم و مفید برای افزایش سطح پروتئین و ویتامینها در بدن است.
گلاب
گلاب یک عصاره یا اب معطر است که از گلهای محمدی یا رز به دست میآید. برای تولید گلاب، گلهای رز یا محمدی را در آب قرار میدهند و سپس با پخش بخار آب بر روی گلها، عطر و طعم گلها به آب منتقل میشود. گلاب در اغلب کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا مصرف میشود و به عنوان یک آب معطر، در صنایع غذایی، آرایشی و بهداشتی، دارویی و همچنین در طب سنتی به کار میرود.
برخی از خواص گلاب
1- دارای خواص ضد التهابی، ضد عفونی کننده و آرامبخش است.
2- به عنوان یک ضدعفونی کننده طبیعی در صنایع آرایشی و بهداشتی به کار میرود.
3- مصرف گلاب به عنوان یک ماده آرامبخش، باعث کاهش استرس و اضطراب در بدن میشود.
4- باعث تقویت سیستم ایمنی بدن و پاکسازی رگهای خونی میشود.
5- به عنوان یک ضد عفونی کننده قوی در طب سنتی به کار میرود و درمان برخی بیماریهای پوستی، سرفه و سرماخوردگی را
تسهیل میکند.
6- به عنوان یک ماده ضد التهابی طبیعی به کاهش درد عضلانی و روماتیسم کمک میکند.
7- استفاده از گلاب به عنوان یک ماده مرطوب کننده در طب سنتی برای حفظ سلامتی پوست و موها مفید است.
با توجه به خواص فوق، گلاب به عنوان یکی از مادههای طبیعی و مفید با استفاده در صنایع مختلف و همچنین در طب سنتی،
میتواند به بهبود سلامتی بدن کمک کند.
بادام و پسته
یکی دیگر از مادههای پر استفاده در صنعت گز، بادام و پسته میباشد. مغز این میوههای اجیلی منبع غنی از مواد مغذی میباشد. پسته و بادام حاوی نسبتاً زیادی از ویتامین ها، مواد معدنی و فیبر است. همچنین حاوی پروتئین، چربیهای سالم و کربوهیدرات نیز میباشد. در این سکشن سعی کردیم بعضی از خواص این ماده را برای شما گرداوری کنیم.
خواص بادام و پسته در گز
2- کاهش خطر بیماریهای قلبی: یکی از خواص مهم پسته، کاهش خطر بیماریهای قلبی است. پسته
به دلیل حاوی چربیهای سالم، فیبر و آنتیاکسیدانها میتواند مفید باشد.
3- کاهش خطر دیابت: مصرف پسته میتواند کمک کند تا میزان قند خون در بدن کاهش یابد که باعث
کاهش خطر دیابت نوع دو میشود.
4- افزایش سلامتی مغز: پسته میتواند بهبود حافظه و عملکرد مغز را در برخی افراد فراهم کند.
5- بهبود سلامت پوست: پسته حاوی ویتامین E است که بهبود سلامت پوست را تحریک میکند.
6- منبع انرژی: پسته یک منبع خوب انرژی برای بدن میباشد. همچنین حاوی کلسیم، آهن و پتاسیم
نیز میباشد.
7- کمک به کاهش وزن: مصرف پسته میتواند به کاهش اشتها و کمک به کاهش وزن کمک کند.
خواص بادام:
نبع غنی از مواد مغذی: بادام حاوی نسبتاً زیادی ویتامین ها، مواد معدنی و فیبر است. همچنین حاوی
پروتئین، چربیهای سالم و کربوهیدرات نیز میباشد.
8- کاهش خطر بیماریهای قلبی: یکی از خواص مهم بادام، کاهش خطر بیماریهای قلبی است. بادام
به دلیل حاوی چربیهای سالم، فیبر و آنتیاکسیدانها میتواند مفید باشد.
9- کاهش خطر دیابت: مصرف بادام میتواند کمک کند تا میزان قند خون در بدن کاهش یابد که باعث
کاهش خطر دیابت نوع دو میشود.
10- بهبود سلامت پوست: بادام حاوی ویتامین E است که بهبود سلامت پوست را تحریک میکند.
11- منبع انرژی: بادام یک منبع خوب انرژی برای بدن میباشد. همچنین حاوی کلسیم، آهن و پتاسیم
نیز میباشد.
12- کمک به کاهش وزن: مصرف بادام میتواند به کاهش اشتها و کمک به کاهش وزن کمک کند.
13- تقویت سیستم ایمنی: بادام شامل فیتوشیمیکال هایی همچون کاروتنوئیدها، فنلیک اسیدها،
توکوفرول ها و سیتوکروم ها میباشد که به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک میکنند.
مواد اولیه گز؛ شکر
یکی دیگر از مهمترین مادههای استفاده شده در صنعت گز شکر میباشد. شکر یکی ازرایجترین و مهمترین اقلام غذایی است که در سراسر جهان استفاده میشود. این ماده به صورت دانههای بلوری تولید میشود و شیرینی طعم در غذاها و نوشیدنیها به آن بخشیده میشود.
این مواد اولیه در سه نوع کلی قرمز، قهوهای و سفید تولید میشود. البته جز مواد غذایی است که جملهی هر چیزی کمش داروست، متوسطش غذاست را باید برای ان استفاده کرد. اگرچه جامعهی پزشکی و طب سنتی مصرف زیاد شکر را از علائم بروز بیماریهایی مانند دیابت یا سرطان می دانند، اما مصرف بهینه آن هم علاوه بر تامین انرژی مورد نیاز سلول های بدن برای سوخت و ساز ویژگی های دیگری هم دارد که به برخی از مهم ترین آنها میپردازیم.
خواص شکر
- 1- منبعی غنی از انرژی و کالری است و باعث افزایش سطح قند خون میشود.
- 2- به عنوان یک ماده شیرین کننده در غذاها و نوشیدنیها به کار میرود.
- 3- به عنوان یک ضد التهاب طبیعی در برخی بیماریهای پوستی و دیگر بیماریها به کار میرود.
- 4- مصرف شکر به میزان مناسب میتواند جهت افزایش انرژی بدن و کاهش خستگی و خواب آلودگی مفید باشد.
- 5- به عنوان یک ضد اکسیدان طبیعی در برخی پژوهشها نشان داده شده است که میتواند به حفظ سلامت قلب و عروق کمک کند.
- 6- به دلیل داشتن خواص ضد سرطانی، مصرف شکر به میزان مناسب میتواند به کاهش خطر بروز بیماریهای سرطانی کمک
کند. - 7- استفاده از شکر به میزان مناسب به عنوان یک ماده صاف کننده در ماسکهای صورت، به حفظ سلامت پوست کمک میکند.
با توجه به خواص فوق، شکر به عنوان یکی از مواد غذایی رایج و مهم، میتواند به بهبود سلامتی بدن کمک کند. با این حال، لازم
به ذکر است که مصرف شکر بیش از حد میتواند منجر به افزایش وزن، افزایش قند خون و بروز برخی بیماریها شود، لذا بهتر
است مصرف آن را در مقدار مناسب و با توجه به نیاز بدن کنترل کرد.
انواع گز فردوس بلداجی
گز آردی:
از محبوب ترین نوع گز اردی است . گز آردی را به دلیل برخورداری از گزانگبین یکی از مرغوب ترین و خوشمزهترین نوع گزها میشناسند. ازین لینک میتوانید، بهترین نوع گز اردی فردوس بلداجی را سفارش دهید.
گز لقمهای
گر لقمهای همان گز معروف قدیمی و کلاسیک است. گزهایی با قالبهای کوچک که در پلاستیکهای ساده قرار میگرفتند. امروزه گز فردوس بهترین نوع گز لقمهای را تولید میکند ازین لینک میتوانید گز لقمهای را سفارش دهید.
سوهان گزی:
از ترکیب سوغات استانهای چهارمحال و بختیاری قم و اصفهان با گزاست. ترکیب دو شیرینی سنتی
ایرانی با همدیگر خارق العاده ای را ایجاد می کند.که به صورت لقمه ای و پوششیت از سوهان و با گز
پر شده است.
گز رژیمی:
از ویژگی های این نوع از میتوان به عدم استفاده از قند و شکر و جایگزین کردن قند نیشکر به جای
آنها اشاره کرد که از خواص آن میتوان به کنترل، لاغری کنترل میزان گلوکز و قند خون و بهبود
عملکرد روده ها اشاره نمود که ناشی از خاصیت فیبری بودن نیشکر است.
گز شکلاتی:
ترکیب این نوع از با شکلات باعث شده تا بیشتر در میان مردم، مخصوصا جوانان طرفداران زیادی
داشته باشد. در این نوع گز، ا شما گزهایی با روکش شکلات در اختیار دارید که بسیار خوشمزه و
شیرین است و به لحظات گرم شما شادی می بخشد در ادامه به برخی از خواص شکلات می پردازیم:
خواص گزشکلاتی:
در این نوع گز مه با مغزههایی از پسته یا بادام یا فندق ترکیب شدهاند و قسمت خارجی با شکلات
خوشبو و خوش طعم پوشانده شده است که لذت خوردن این شیرینی را دوچندان می کند. از خواص شکلات میتوان به شادیآور بودن آن اشاره کرد، همچنین شکلات، یک منبع انرژی به حساب می آید که بهترین
زمان برای مصرف آن، آخر وقت کاری یا عصر ها است تا خستگی را از تن شما بیرون ببرد. خوردن
چای یا قهوه در کنار آن این لذت را دو چندان میکند.
گز پروبیوتیک:
یکی دیگراز انواع گز است که مانند گزهای رژیمی، قند بالا را حذف کرده و دارای باکتری پروبیوتیک
است. از خواص درمانی این نوع گز میتوان به باکتریهای پروبیوتیک به کاررفته اشاره کرد که
باعث تقویت سیستم گوارش میشود و اکثر پزشکان افرادی که مشکلات معده دارند به خصوص
لاکتوز آنها با مشکل مواجه است، مصرف این نوع باکتری را، پیشنهاد میدهند.
صادرات گز فردوس
بعد از سال ۱۳۹۷ که بعد از ۴ سال تلاش، گز بلداجی ثبت جهانی شد. تولید و صادرات این محصول افزایش یافت طوری که فقط گز تخت برند فردوس در سال 97 چیزی حدود 50 تا 70 میلیون در روز فروش داشته است. بیشترین صادارت گز فردوس بلداجی به چین و روسیه بوده است. گز فردوس بلداجی به دلیل کیفیتی که دارد بیشتر از گز اصفهان مقصد کشورهای خارجی بوده است.
خرید و سفارش گز فردوس
برای خرید گز فردوس راههای گوناگونی وجود دارد. شما برای سفارش فیزیکی میتوانید به شهر بلداجی یا اصفهان بیایید و در انجا مهمان مردم مهماننواز بلداجی و اصفهان باشید. اگر قصد خرید کم دارید، میتوانید از این لینک به صورت انلاین سفارش خود را انجام دهید. . اگر قصد خرید عمده و مذاکره دارید. میتوانید ازین لینک اقدام کنید. همچنین دوستان میتوانند ازین کانال با تیم وب گز فردوس در ارتباط باشند.