فواید گز برای سلامتی:
گز که یکی از خوشمزه ترین شیرین های ایرانیان است،قدمت زیادی در تاریخچه ایران زمین دارد.علاوه بر آن به دلیل فواید زیادی که برای سلامتی انسان ها دارد، به یکی از پرفروش ترین شیرینی در ایران تبدیل شده است.با ما تا انتهای مقاله همراه باشید تا اطلاعات بیشتری در مورد گز کسب کنید.
گز:
یکی از برجسته ترین و متداول ترین شیرینی ایرانیان محسوب می شود.در ادامه با فواید گز برای سلامتی و تاریخچه آشنا می شوید.تاریخچه گز در ایران به حدود ۴۵۰ سال پیش بازمیگردد که تقریباً نیمی از عمر حضرت نوح (ع) است. از ابتدای ورود گز به زندگی مردم، دستخوش تغییراتی شده است. به طور مثال در جنگ جهانی اول به دلیل قحطی فراوانی که به دست انگلیسی ها در کشور درست شده بود، کم کم گز از سفره مردم کنار گذاشته شد.برای مثال، به دلیل گرانی پسته و بادام، در تولید گز تولیدکنندگان از جایگزینهای ارزانتری مانند باقلا استفاده می کنند. سازمان جهانی یونسکو، گز را به عنوان میراث ناملموس با نام «گز اصفهان» ثبت کرده است.
البته علاوه بر اصفهان، گز بلداجی که در شهرکرد تولید می شود نیز بسیار جنبه بین المللی داشته و خیلی ارزشمند می باشد.اساس گز ، از گزانگبین می با شد که در ادامه توضیح جامع تری میدهیم.
برخی گزسازان به دلیل گران بودن این ماده سفید رنگ، از بادکا که نوعی قند طبیعی است، استفاده می کنند. استفاده از بادکا به جای گز انگبین، ارزش غذایی ماده را بسیار پایین می آورد. درجه مرغوبیت گز، به نسبت مقدار گزانگبین به مقدار شکر بستگی دارد.در قدیم به دلیل تقاضای نسبتاً کم در مقایسه با امروز، قیمت آن بسیار پایین تر بود به طوری در ساخت نوعی گز موسوم به نیمانیم تا نیمی از گزانگبین استفاده می شد. امروزه به دلیل کاهش برداشت، گزانگبین در سال های اخیر با مواد مشابهی از قبیل شیرخشت جایگزین شد.
آوازه گز در دنیا:
هانری رنه دالمانی(هنر شناس فرانسوی) در سفرنامه خود درباره گز چنین می نویسد:
“در میان محصولات نباتی ایران نوع قابل ملاحظه ای هم هست که آن را گز می گویند و از جنس گزانگبین است که در کتب عهد عتیق به آن اشاره شده است. این ماده شیرین از ترشحات یک نوع کر روی برگ های آن تولید می گردد”
شاردن(جواهر فروش فرانسوی)گز را این گونه توصیف می کند:
“درخت کوچک گز در حوالی اصفهان زیاد است و از آن شیرهٔ مایعی میگیرند که به گز انگبین موسوم است و این شیره از تعرق درخت بهوجود میآید. هر کسی صبح زود به تماشای این درخت بنشیند، متوجه میشود که شیرهٔ غلیظی شبیه به من زیر آن جاری است. این من یا گز انگبین مادهٔ سفیدرنگی است شبیه به عسل، بومیان ظروفی در زیر درخت گذارده اند. با تکان دادن آن مقداری از این مادهٔ شیرین را بهدست میآورند. قنادان اصفهانی از این ماده خمیری درست میکنند و مغز بادام و پسته در آن مخلوط کرده قرصهایی از آن درست میکنند . در جعبهها به فروش میرسانند. گز از شیرینیهای مطلوب ایرانیان است و گاهی هم به خارج هم فرستاده میشود.”
پولاک(پزشک اتریشی) در سفرنامه خود چنین بیان کرده است:
” تعداد زیادی از قنادان اصفهانی شیرینی هایی از گزانگبین تهیه می کنند. این ماده را با سفیده تخم مرغ، پسته و بادام می زنند و به صورت قرص در می آورند. قرص های گز را روی آرد می پاشند و شاخه بیدمشک را روی آن می گذارند تا خوش بو شود. بعد این هارا در جعبه نفیس می گذارند و به عنوان کالایی به شدت ارزشمند به سرارسر مملکت می فرستند”
تاریخچه گز از گذشته تا الان:
تاریخچه آن پر از فراز و فرود است. اوج درخشش اصفهان، مربوط به دوره شاه عباس اول است که باعث شد پایتخت از قزوین به اصفهان منتقل شود. شکوه گنبدهای فیروزهای، ظرافت ظروف مسی منبتکاری شده، و طعم بینظیر گزهای لذیذ، همگی میراث دوران شاه عباس اول است؛ دورانی که با فراهم کردن زمینه برای رفت و آمد گردشگران و مسافران خارجی، فصل نوینی در تاریخ ایران گشود. در همین زمان شخصی به نام محمد علی شکرچیان، پسته با حلوا چوبه را مخلوط کرد و یک اثر هنری زیبا خلق کرد.در آن موقع فواید گز برای سلامتی مانند امروز هویدا نبود.
ریشه واژهٔ «گز» در شهد شیرین گیاه گون، که به گزانگبین شهرت دارد، نهفته است. با این حال، بسیاری از گزهای امروزی در بازار، ترکیبی از حلوه چوبه و پسته هستند. حلوا چوبه شبیه گز بود و وقتی سفید تخم مرغ را با شکر هم می زند و در پاتیل های مسی می گذاشتند، بعد حدود چند ساعت ماده سفید رنگ شبیه به گز بوجود می امد. بعد ان را به قالب و شکل های مختلف برش می زدند و داخل آرد قرارش می دادند تا مقداری خشک شود.
حکومت قاجار:
با استقرار حکومت قاجار، پایتخت ایران از اصفهان به تهران انتقال یافت. این تغییر پایتخت، همراه با خروج سرمایهگذاران از اصفهان، باعث تضعیف صنعت گز شد. علاوه بر این، قحطی شدیدی که در آن دوره رخ داد، به حدی بود که نیمی از مردم ایران جان خود را از دست دادند. در چنین شرایطی که مردم قوت غالب خود را نداشتند، قطعا به سراغ گز نمی رفتند.تقریباً تاریخچه گز در این زمان تاریک و ناپیدا است.
حکومت پهلوی:
بعد از حکومت تاریک قاجار، نوبت به حکومت رضا شاه رسید.در این زمان به دلیل خارج شدن روسیه از کشور و ورود سرمایه گذاران آمریکایی و انگلیسی، زمینه را برای رشد صنعت فراهم کردند. از ابتدای حکومت پهلوی، تولید کنندگان گز توانستند که دوباره به این صنعت، جان دهند و حتی به کشور های دیگه اروپایی ارسال کنند.
انقلاب:
با انقلاب و تزریق شبکه برق، کارگاه های زیادی شکل گرفتند و توانستند گز بیشتری تولید کنند.
گز انگبین:
گز انگبین، ماده ای با طعم شرین، بوی خوشایند و رنگی سفید است. این همان ماده خوش عطر و طعمی است که بنیان گز است. این ماده توسط فعالیت حشره پسیل گز روی درختچه گون گزی انجام می شود.در این درختچه، دارای ساقه های چوبی با ارتفاع نیم الی یک متر است.رشد شاخه های بیشتر در جهت افقی و کمی به سمت بالاست.
انواع گز:
- گز لقمه ای
- گز آردی
- گز برشی
- گز سکه ای
- گز شکن دار
- سوهان گز
- گز نرم
- گزم روکش شکلات
- گز خرمایی
فواید گز برای سلامتی:
- تقویت کننده عمومی بدن:با توجه به این که مصرف گز به عنوان افزایش هموگلوبین خون در بدن نقش دارد، از آن در درمان کم خونی بدن استفاده می کنند.در واقع گز با جبران کم خونی، سیستم ایمنی را تقویت می کند.
- خاصیت آنتی اکسیدان:ویتامینهای مختلفی مانند E و C، این ماده را به یک آنتیاکسیدان قوی تبدیل کردهاند.
- پیشگیری از یبوست: یکی دیگر از خاصیت های گز، ضد یبوست بودن آن می باشد. با توجه به آن که شهد گز انگبین در صورت مصرف درست، نوعی ملیّن است، استفاده از آن در ساخت گز باعث می شود که این خاصیت نیز در گز حضور داشته باشد.بهترین مسهل برای کودکان و بزرگسالان که دچار یبوست می شوند است.فلذا از ابتلا به بواسیر جلوگیری می کند.
- آرامش اعصاب و روان:گز، به واسطهٔ منیزیم فراوان، چونان آرامبخشی طبیعی عمل میکند که در مدیریت استرسهای روزانه بسیار کارآمد است. پزشکان، مصرف گز را به بانوان باردار اکیداً توصیه میکنند؛ البته با رعایت اعتدال و پرهیز از زیادهروی.
- زیبایی پوست:ویتامین E موجود در گز، آن را به یک محافظ عالی برای پوست تبدیل کرده است. این ویتامین همچنین به عنوان پاککنندهای برای بدن عمل میکند؛ چرا که با دفع سموم از بدن، اولین نشانهها معمولاً روی پوست ظاهر میشوند.
- بهبود عملکرد مغز:خوراکیهای شیرین، از جمله گز، به بهبود عملکرد مغز کمک میکنند. از طرفی، مغزهایی مانند پسته و بادام نیز که در گز به کار میروند، حافظه را تقویت کرده و عملکرد مغز را بهبود میبخشند
مواد اولیه گز و فواید آن برای سلامتی:
- گز انگبین:مهم ترین ماده ای که در گز به کار می رود، شهد انگبین است.این ماده مقوی طبع خنکی داشته و سرشار از کلسیم و ویتامین دی می باشد. داشتن ویتامین دی برای پیشگیری از پوکی و نرم استخوان مفید می باشد.گز انگبین سرشار از فروکتوز بوده و این ماده در درمان ناباروری بسیار موثر است.
- سفید تخم مرغ:یکی دیگر از مهم ترین مواد والیه در ساخت گز سفیده تخم مرغ می باشد.این ماده سرشار از پروتئین و آلبومین است که می تواند انرژی مورد نیاز بدن را تامین کند. هم چنین قادر به عضله سازی نیز است.علاوه بر این ها، سفیده تخم مرغ سرشار از ویتامین A,E,K,B12نیز هست.
- مغز پسته وبادام:می دانیم که ارزش غذایی محصولات خشکبار بسیار بالا بوده است. مغز هایی مانند پسته و بادام که در گز استفاده می شود، ارزش این خوراکی ها را چندین برابر می کند.این مغز ها حاوی مواد بسیار ارزشمندی مانند کلسیم، اسید فولیک، منیزیم و… است.این مواد برای بدن بسیار ضروری بوده و برای جلوگیری از بیماری ها بسیار مفید می باشد.
مواد زیر ضروری نیستند، ولی امروزه بسیار کاربردی هستند:
- شیرخشت:شیرخشت یکی از مواد است که به عنوان شیرین کننده(به جای انگبین) می توان استفاده کرد. این ماده ب ای درمان زردی در نوزادان بسیار مفید می باشد.هم چنین عطر و طعم بسیار خوبی نیز دارد.
- گلاب: گل محمدی گلاب را ایجاد می کند.گلاب یک آنتی بیوتیک طبیعی است که خاصیت ضدعفونی و ضد التهابی دارد و در درمان سرماخوردگی بسیار موثر است. همچنین گلاب جریان صفراوی را زیاد کرده و به سلامت دستگاه گوارش کمک می کند.به علاوه این که مسبب درمان مشکلاتی مانند زخم معده نیز هست.
- عسل: برای تولید گز و به عنوان شیرین کننده طبیعی، می توان از عسل نیز استفاده کرد که طعم بسیار خوبی دارد.عسل، سطح کلسترول خون را تنظیم می کند.می تواند سرماخوردگی را خوب کند.سلامت قلب را افزایش می دهد.خطر ابتلا به دیابت را کم می کند.
همانگونه که تا الان متوجه فواید گز برای سلامتی شدید، مجموعه گز فردوس همواره آماده ارائه بهترین گز و خدمات به شما عزیزان است. جهت استعلام قیمت، ثبت سفارش، یا طرح هرگونه سوال و پیشنهاد، لطفاً از راههای ارتباطی با ما در تماس باشید